अर्थव्यवस्था अद्ययावत मुद्दे

अर्थव्यवस्था घटकाच्या अद्ययावत होत राहणाऱ्या मुद्दयांची म्हणजेच चालू घडामोडींची तयारी कशा प्रकारे करता येईल याची चर्चा करण्यात येत आहे. संकल्पनांच्या आधारे चालू घडामोडींचा अभ्यास करणे हाच अर्थव्यवस्था या विषयाच्या अभ्यासाचा बेस आहे. या क्षेत्रामध्ये घडणाऱ्या चालूघडामोडी या विषयाला नेहमीच गतिमान आणि अद्ययावत ठेवत असतात. त्यामुळे राज्य, देश आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर घडणाऱ्या ठळक व महत्त्वाच्या अर्थविषयक घडामोडी, दूरगामी परिणाम करणारे आंतरराष्ट्रीय ठराव, करार, प्रकाशित होणारे नियतकालिक अहवाल, वेगवेगळे जागतिक व राष्ट्रीय पातळीवरील निर्देशांक अभ्यासणे अर्थ व्यवस्था विषयाच्या परिपूर्ण तयारीसाठी आवश्यक आहे. या बाबतीत भर द्यायचे मुद्दे कोणते, हे पाहू. ऊर्जा, कृषी उत्पादन, वेगवेगळ्या क्षेत्रांचाँऊढमधील वाटा वरील स्रोतांमधन अभ्यासायचाआहे. नवे करांचे दर नवे व्याजदर गार्वजनिक विनाशील सरकारच्या स्तानाचे मोत व त्यांची टक्केवारी आणि खर्चाचे मुद्दे आणि त्यांची आग त्यांची Taनो-बारी सतीग न इत्यादी बाबतीत अटायावत मानलेवारी तिलात- जतायची आहे परदेशी व्यापारातील सर्वात मोठे व कमी पासी सीताक (ति जास्त व कमी करणारे देश तसेच कोणत्या राज्यात सर्वात जास्त/कमी गुंतवणूक, कोणत्या क्षेत्रात सर्वात जास्त/ कमी गुंतवणूक इ.) इत्यादी बाबतची अद्ययावत आकडेवारी माहिती असणे आवश्यक आहे. आयातवनिर्यातीच्या बाबतीत सर्वात आयातवनिर्यातीच्या बाबतीत सर्वात कमी व जास्त या बाबी देश, देशांचा समूह, वस्तु, सेवा, उत्पादने या मयांबाबत पाहायला हव्यात. जागतिक व्यापारातील वाटा हा मुद्दाही उत्पादन सेवांबाबत महत्त्वाचा आहे. ही आकडेवारी भारताचा आर्थिक पाहणी अहवाल व महाराष्ट्राचा आथिक पाहणी अहवाल यातूनच सालीचे पाहायची आहे. भारताचे इतर देशांशी झालेले महत्त्वाचे आथिक करार संबंधित देश व मुख्य तरतुदी अशा कॉलममध्ये तयार करावेत. महाराष्ट्रातील महाराष्ट्रातील काही प्रकल्प, योजना यांसाठीआंतरराष्ट्रीय संस्था/ दुसऱ्या देशांशी करार झालेला असल्यास त्याचाही अभ्यास आवश्यक आहे. साक्षरता, लोकसंख्येची रचना (वय, लिंग, गुणोत्तर), बाल लिंग गुणोत्तर, नागरी व ग्रामीण लोकसंख्या या मुद्दयांच्या आधारे देशातील राज्ये व राज्यातील जिल्ह्यांचा तुलनात्मक अभ्यास करायला हवा. यामध्ये प्रत्येक मुद्दयातील पहिले व शेवटचे तीन घटक, महाराष्ट्राच्या मागची व पुढची राज्ये अशी तथ्ये मांडून टिपणे काढता येतील. राज्यातील जिल्ह्यांमध्येही अशाप्रकारेच पहिले व शेवटचे तीन तीन जिल्हे घेऊन टिपणे काढता येतील. केंद्र व राज्य शासनाच्या विशेष प्रसिद्धी दिल्या जाणाऱ्या योजनांवर भर देऊन आरोग्य, शिक्षण, रोजगार, कृषी, लघू उद्योग, सामाजिक विमा, सामाजिक प्रवर्गासाठीच्या विशेषत: महिलांसाठीच्या योजना यांचा अभ्यास करावा. योजनेचे ध्येय, हेतू, स्वरूप, खर्चाची विभागणी, अंमलबजावणी करणारी यंत्रणा, असल्यास लाभार्थ्यांचे निकष, शिफारस करणारा आयोग/ समितीचे नाव इ. बाबी प्रस्तावित योजनांच्या संदर्भात पाहाव्यात. विविध आंतरराष्ट्रीय अहवालांतील भारताचे, शेजारील देशांचे स्थान (व प्राप्त अंक) आणि या अहवालामधील प्रथम व शेवटच्या स्थानावरील देश माहीत असायला हवेत. आंतरराष्ट्रीय, राष्ट्रीय व महाराष्ट्र या तिन्ही पातळ्यांवरील मानव विकास अहवाल माहीत असावेत. जागतिक बॅक समूह व त्यांच्या सहयोगी संस्थांकडून प्रकाशित होणारे जागतिक भक निर्देशांक, लिंगभाव असमानता निर्देशांक ईटा ऑफडढंग बिझनेस अहवाल. जागतिक स्पर्धात्मकता निर्देशांक. जागतिक जोखीम निर्देशांक अशा निर्देशांकांबाबत अायातत पाटिती करून गाती यासाठी संबंधित संस्थांचे संकेतस्थळ किंवा करंट गाफ वार्षकिीचा वापर करता येईल आयोग नेल्टा महाराष्टाचा विशेष संदर्भम्हणतो तेव्हा या बाबतीतल्या महाराष्टविषयक अद्ययावत गोष्टी उमेदवाराला माहीत असणेअपेक्षित आहे. महाराष्ट्रातील कृषीविषयक बाबी, ग्रामीण, नागरी, पायाभूत सुविधा इ. बाबीसुद्धा चालू घडामोडींच्या अनुषंगाने अभ्यासणे आवश्यक आहे. केंद्र किंवा राज्य शासनाकडून प्रस्तावित किंवा मंजूर करण्यात आलेले प्रकल्प, योजना, वेंद्र योजना/ प्रकल्पातील महाराष्ट्राचा वाटा या बाबी नेमकेपणाने माहीत असायला हव्यात. (उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रातील बुलेट ट्रेन, मेट्रो प्रकल्प, समृद्धी महामार्ग इ.) स्मार्ट सिटी प्रकल्पातील, स्वच्छ सर्वेक्षणातील महाराष्ट्राचा परफॉर्मन्स माहीत असायला हवा. राष्ट्रीय स्तरावरील उत्पादने, सेवा, परकीय गुंतवणूक, आयात, निर्यात इ. बाबतीतील महाराष्ट्राचा क्रमांक दरवर्षीच्या आर्थिक पाहणी अहवालातन माहीत करून घ्यावा. त्याचबरोबर राज्याच्या बरोबर मागील व पढील तसेच कमवारीमध्ये पहिल्या स्थानावरील राज्ये दु. बाबी तलनात्मक कराव्यात. जनगणना. परकीय गंतवणक या बाबतची मागील वीची निचितच उपयोगी ठरते. यामुळे बहविधानी प्रश्नांची तयारी नेमकेपणाने होते.